Historia rodziny Kowalskich: Różnice pomiędzy wersjami

Aktualna wersja na dzień 11:09, 14 lis 2025

Kowalski – odwieczna szlachta, stara rycerska rodzina, zacna i dla Polski wielce zasłużona, pieczętująca się herbem Ostoja, należąca do heraldycznego rodu Ostojów (Mościców).

Pochodzenie rodziny Kowalskich

Ostojowie Kowalscy najszerzej opisani zostali w Herbarzu polskim¹ oraz w Rodzinie. Herbarzu polskim², gdzie wymieniono zwłaszcza tych Kowalskich, którzy wylegitymowali się skutecznie z herbem Ostoja w Galicji. Jednak w tych publikacjach nie podano nazwy i lokalizacji miejscowości gniazdowej Kowalskich herbu Ostoja. Jedynie Józef Krzepela wskazał, że tą miejscowością jest Kowala-Duszocina³ koło Radomia, w dawnym (przedrozbiorowym) województwie sandomierskim (będącym częścią Małopolski). Jednocześnie autor ten wspomniał, że Kowala-Duszocina jest również gniazdem Kowalskich herbu Abdank³. Niektórzy heraldycy pisali, że Kowalscy herbu Ostoja wywodzą się z ziemi lwowskiej, nie podając przy tym konkretnej lokalizacji miejscowości gniazdowej⁴.

Znani przedstawiciele rodziny Kowalskich

Walenty Kowalski (zm. po 1763) – darczyńca na rzecz klasztoru Sióstr Miłosierdzia we Lwowie. Mąż Reginy Wilczyńskiej.
Piotr Kowalski (zm. po 1782) – właściciel dóbr ziemskich w Przedrzymich koło Żółkwi. Legitymował się ze szlachectwa w sądzie ziemskim lwowskim w 1782 r. Syn Michała Kowalskiego i Marianny z Wołosowiczów Jaśniskich. Mąż Marianny Przedrzymirskiej.
Jan Kowalski (zm. po 1782) – wylegitymowany ze szlachectwa w sądzie ziemskim lwowskim w 1782 r. Syn Michała Kowalskiego i Marianny z Wołosowiczów Jaśniskich.
Atanazy Kowalski (zm. 1803) – ksiądz, proboszcz w Radenicach.
Franciszek Salezy Ostoja-Kowalski (zm. po 1831) – powstaniec listopadowy, zesłany na Sybir, skonfiskowano mu majątek Czernichowce koło Brodów. Legitymował się ze szlachectwa w Wydziale Stanów galicyjskich, w 1820 r. Syn Marcina Ostoja-Kowalskiego. Wnuk Piotra Kowalskiego i Marianny Przedrzymirskiej.
Felicjan Ostoja-Kowalski (zm. II poł. XIX w.) – prawnik, adwokat w Żółkwi. Syn Franciszka Salezego Ostoja-Kowalskiego.
Kazimierz Erazm Ostoja-Kowalski (zm. 1923) – urzędnik Dyrekcji Skarbu we Lwowie, oficer w armii cesarskiej, brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Był synem Felicjana Ostoja-Kowalskiego.
Tadeusz Rajmund Ostoja-Kowalski (1911-2003) – inżynier, odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, autor wspomnień pt. Historia mojego życia. Syn Kazimierza Ostoja-Kowalskiego i Eugenii z Riemierów.
Ludmiła Ostoja-Kowalska (zm. 2014) – jedna z liderek strajku tarnowskich kobiet w obronie katechezy w szkołach w 1956 r. Małżonka Tadeusza Rajmunda Ostoja-Kowalskiego.

Majątki ziemskie Kowalskich

Kowala-Duszocina, Przedrzymichy Wielkie i Małe, Czernichowce koło Brodów.

Przedrzymichy, majątek Kowalskich h. Ostoja w XVIII w. Fragment mapy topograficznej Królestwa Galicji i Lodomerii z lat 1779–1783.

Przypisy

1. A. Boniecki, Herbarz Polski, Warszawa 1889-1913, t. XII, s. 20.
2. S. Uruski, Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, Warszawa 1904-1931, t. VII, s. 347.
3. J. Krzepela, Małopolskie rody ziemiańskie, Kraków 1928, s. 47, Uzupełnienie tomu I-go, s. 5.
4. J. S. Dunin Borkowski, Spis nazwisk szlachty polskiej, Lwów 1887, s. 180; E. Żernicki-Szeliga, Der polnische Adel und die demselben hinzugetretenen andersländischen Adelsfamilien. General-Verzeichniss. Bd. 1, Hamburg 1900, s. 461; W. J. Skowroński, Rody szlacheckie w Wielkopolsce w XVI-XIX w. (ułożone alfabetycznie według nazwisk): K, cz. II, Biblioteka Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, s. 71.

Źródła i literatura

A. Boniecki, Herbarz Polski, Warszawa 1889-1913, t. XII, s. 16-18, 20.
S. Uruski, Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, Warszawa 1904-1931, t. VII, s. 347.
J. Krzepela, Małopolskie rody ziemiańskie, Kraków 1928, s. 47, Uzupełnienie tomu I-go, s. 5.
Poczet szlachty galicyjskiej i bukowieńskiej, Lwów 1857, s. 121.
J. S. Dunin Borkowski, Spis nazwisk szlachty polskiej, Lwów 1887, s. 180.
E. Żernicki-Szeliga, Der polnische Adel und die demselben hinzugetretenen andersländischen Adelsfamilien. General-Verzeichniss. Bd. 1, Hamburg 1900, s. 461.
E. Sęczys, Szlachta wylegitymowana w Królestwie Polskim w latach 1836-1861, Warszawa 2007, s. 328.
Źródła dziejowe, t. XII, Warszawa 1883, s. 160; t. XIV, Warszawa 1886, s. 300, 301; t. XV, Warszawa 1886, s. 471.
W. J. Skowroński, Rody szlacheckie w Wielkopolsce w XVI-XIX w. (ułożone alfabetycznie według nazwisk): K, cz. II, Biblioteka Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, s. 71.
A. Sypek, O pamiętnikach inż. Tadeusza Kowalskiego, [w:] Rocznik Tarnowski, 2017-2018/21-22, s. 89-97.
B. Romaniewska, Oto historia lwowiaka: Tadeusz Ostoja Kowalski, [w:] Semper Fidelis, 2018, nr 2, s. 13-19.
D. R. Ostoja-Kowalski, Effects of speech rate and elicitation methods on Polish Voice Onset Time, Amsterdam 2023.
Teki Dworzaczka - Regesty.
Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564–1995, oprac. L. Grzebień SJ, Kraków 1996, hasło: Kowalski.
M.J. Minakowski(a), Wielka Genealogia Minakowskiego(j), nazwisko: Kowalski.

@@ Linia 6: / Linia 6: @@
 ==Pochodzenie rodziny Kowalskich==
-Ostojowie Kowalscy wspomniani zostali w ''Herbarzu polskim''<sup>1</sup> oraz w ''Rodzinie. Herbarzu polskim''<sup>2</sup>, gdzie wymieniono głównie Kowalskich, którzy wylegitymowali się skutecznie z herbem Ostoja w Galicji. Jednak w tych publikacjach nie podano nazwy i lokalizacji miejscowości gniazdowej Kowalskich herbu Ostoja. Jedynie Józef Krzepela wskazał, że tą miejscowością może być [https://pl.wikipedia.org/wiki/Kowala-Duszocina Kowala-Duszocina]<sup>3</sup> koło Radomia, w dawnym (przedrozbiorowym) [https://pl.wikipedia.org/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_sandomierskie_(I_Rzeczpospolita) województwie sandomierskim] będącym częścią [https://pl.wikipedia.org/wiki/Ma%C5%82opolska Małopolski]. Niektórzy heraldycy podawali, że Kowalscy herbu Ostoja pochodzą z ziemi lwowskiej.
+Ostojowie Kowalscy najszerzej opisani zostali w ''Herbarzu polskim''<sup>1</sup> oraz w ''Rodzinie. Herbarzu polskim''<sup>2</sup>, gdzie wymieniono zwłaszcza tych Kowalskich, którzy wylegitymowali się skutecznie z herbem Ostoja w Galicji. Jednak w tych publikacjach nie podano nazwy i lokalizacji miejscowości gniazdowej Kowalskich herbu Ostoja. Jedynie Józef Krzepela wskazał, że tą miejscowością jest [https://pl.wikipedia.org/wiki/Kowala-Duszocina Kowala-Duszocina]<sup>3</sup> koło Radomia, w dawnym (przedrozbiorowym) [https://pl.wikipedia.org/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_sandomierskie_(I_Rzeczpospolita) województwie sandomierskim] (będącym częścią [https://pl.wikipedia.org/wiki/Ma%C5%82opolska Małopolski]). Jednocześnie autor ten wspomniał, że Kowala-Duszocina jest również gniazdem Kowalskich herbu Abdank<sup>3</sup>. Niektórzy heraldycy pisali, że Kowalscy herbu Ostoja wywodzą się z ziemi lwowskiej, nie podając przy tym konkretnej lokalizacji miejscowości gniazdowej<sup>4</sup>.
 *
@@ Linia 18: / Linia 18: @@
 ==Znani przedstawiciele rodziny Kowalskich==
-* Walenty Kowalski (zm. po 1763) – darczyńca na rzecz [https://pl.wikipedia.org/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%9Bw._Kazimierza_i_klasztor_Si%C3%B3str_Mi%C5%82osierdzia_we_Lwowie klasztoru Sióstr Miłosierdzia we Lwowie]. Mąż Reginy Wilczyńskiej.
+* '''Walenty Kowalski''' (zm. po 1763) – darczyńca na rzecz [https://pl.wikipedia.org/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%9Bw._Kazimierza_i_klasztor_Si%C3%B3str_Mi%C5%82osierdzia_we_Lwowie klasztoru Sióstr Miłosierdzia we Lwowie]. Mąż Reginy Wilczyńskiej.
-* '''Piotr Kowalski''' (zm. po 1782) – właściciel dóbr ziemskich w Przedrzymichach koło Żółkwi. Legitymował się ze szlachectwa w sądzie ziemskim lwowskim w 1782 r. Syn Michała Kowalskiego i Marianny z Wołosowiczów Jaśniskich. Mąż Marianny Przedrzymirskiej.
+* '''Piotr Kowalski''' (zm. po 1782) – właściciel dóbr ziemskich w Przedrzymich koło Żółkwi. Legitymował się ze szlachectwa w sądzie ziemskim lwowskim w 1782 r. Syn Michała Kowalskiego i Marianny z Wołosowiczów Jaśniskich. Mąż Marianny Przedrzymirskiej.
 * '''Jan Kowalski''' (zm. po 1782) – wylegitymowany ze szlachectwa w sądzie ziemskim lwowskim w 1782 r. Syn Michała Kowalskiego i Marianny z Wołosowiczów Jaśniskich.
 * '''Atanazy Kowalski''' (zm. 1803) – ksiądz, proboszcz w Radenicach.
@@ Linia 26: / Linia 26: @@
 * '''Kazimierz Erazm Ostoja-Kowalski''' (zm. 1923) – urzędnik Dyrekcji Skarbu we Lwowie, oficer w armii cesarskiej, brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Był synem Felicjana Ostoja-Kowalskiego.
 * '''Tadeusz Rajmund Ostoja-Kowalski''' (1911-2003) – inżynier, odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, autor wspomnień pt. ''Historia mojego życia''. Syn Kazimierza Ostoja-Kowalskiego i Eugenii z Riemierów.
-* Ludmiła Ostoja-Kowalska (zm. 2014) – jedna z liderek strajku tarnowskich kobiet w obronie katechezy w szkołach w 1956 r. Małżonka Tadeusza Rajmunda Ostoja-Kowalskiego.
+* '''Ludmiła Ostoja-Kowalska''' (zm. 2014) – jedna z liderek strajku tarnowskich kobiet w obronie katechezy w szkołach w 1956 r. Małżonka Tadeusza Rajmunda Ostoja-Kowalskiego.
 <gallery>
@@ Linia 36: / Linia 36: @@
 <gallery>
+Plik:Przedrzymichy Galicja i Lodomeria 1779 1783.jpg|Przedrzymichy, majątek Kowalskich h. Ostoja w XVIII w. Fragment mapy topograficznej Królestwa Galicji i Lodomerii z lat 1779–1783.
 </gallery>
@@ Linia 43: / Linia 43: @@
 <br><small>1. A. Boniecki, ''Herbarz Polski'', Warszawa 1889-1913, t. XII, s. 20.</small>
 <br><small>2. S. Uruski, ''Rodzina. Herbarz szlachty polskiej'', Warszawa 1904-1931, t. VII, s. 347.</small>
-<br><small>3. J. Krzepela, ''Małopolskie rody ziemiańskie'', Kraków 1928, ''Uzupełnienie tomu I-go'', s. 5.</small>
+<br><small>3. J. Krzepela, ''Małopolskie rody ziemiańskie'', Kraków 1928, s. 47, ''Uzupełnienie tomu I-go'', s. 5.</small>
+<br><small>4. J. S. Dunin Borkowski, ''Spis nazwisk szlachty polskiej'', Lwów 1887, s. 180; E. Żernicki-Szeliga, ''Der polnische Adel und die demselben hinzugetretenen andersländischen Adelsfamilien. General-Verzeichniss. Bd. 1'', Hamburg 1900, s. 461; W. J. Skowroński, ''Rody szlacheckie w Wielkopolsce w XVI-XIX w. (ułożone alfabetycznie według nazwisk): K'', cz. II, Biblioteka Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, s. 71.</small>
 ==Źródła i literatura==
@@ Linia 49: / Linia 50: @@
 * A. Boniecki, ''Herbarz Polski'', Warszawa 1889-1913, t. XII, s. 16-18, 20.
 * S. Uruski, ''Rodzina. Herbarz szlachty polskiej'', Warszawa 1904-1931, t. VII, s. 347.
-* J. Krzepela, ''Małopolskie rody ziemiańskie'', Kraków 1928, ''Uzupełnienie tomu I-go'', s. 5.
+* J. Krzepela, ''Małopolskie rody ziemiańskie'', Kraków 1928, s. 47, ''Uzupełnienie tomu I-go'', s. 5.
 * ''Poczet szlachty galicyjskiej i bukowieńskiej'', Lwów 1857, s. 121.
-* E. Żernicki-Szeliga, Der polnische Adel und die demselben hinzugetretenen andersländischen Adelsfamilien. General-Verzeichniss. Bd. 1, Hamburg 1900, s. 383.
+* J. S. Dunin Borkowski, ''Spis nazwisk szlachty polskiej'', Lwów 1887, s. 180.
+* E. Żernicki-Szeliga, ''Der polnische Adel und die demselben hinzugetretenen andersländischen Adelsfamilien. General-Verzeichniss. Bd. 1'', Hamburg 1900, s. 461.
 * E. Sęczys, ''Szlachta wylegitymowana w Królestwie Polskim w latach 1836-1861'', Warszawa 2007, s. 328.
 * ''Źródła dziejowe'', t. XII, Warszawa 1883, s. 160; t. XIV, Warszawa 1886, s. 300, 301; t. XV, Warszawa 1886, s. 471.
-* W. J. Skowroński, ''Rody szlacheckie w Wielkopolsce w XVI – XIX w.'', Biblioteka Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Litera K cz. II, s. 71.
+* W. J. Skowroński, ''Rody szlacheckie w Wielkopolsce w XVI-XIX w. (ułożone alfabetycznie według nazwisk): K'', cz. II, Biblioteka Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, s. 71.
 * A. Sypek, ''O pamiętnikach inż. Tadeusza Kowalskiego'', [w:] Rocznik Tarnowski, 2017-2018/21-22, s. 89-97.
 * B. Romaniewska, ''Oto historia lwowiaka: Tadeusz Ostoja Kowalski'', [w:] Semper Fidelis, 2018, nr 2, s. 13-19.