Historia rodziny Słońskich

Słoński - odwieczna szlachta polska, stara rodzina rycerska, zacna i dla Polski wielce zasłużona, pieczętująca się herbem Ostoja, należąca do heraldycznego rodu Ostojów (Mościców), wywodząca się z miejscowości Słońsko leżącej koło Drohobycza w przedrozbiorowym województwie ruskim.

Pochodzenie rodziny Słońskich

• Gniazdem Słońskich herbu Ostoja jest Słońsko (Соло́нське), obecnie wieś na Ukrainie w rejonie drohobyckim należącym do obwodu lwowskiego.

• W najstarszych rejestrach poborowych województwa ruskiego odnotowano, że w roku 1508 dziedzicem Słońska był Jakub Słoński. W drugiej połowie XVI wieku w Słońsku dziedziczył Rafał Słoński. Posiadał on w tym czasie także części we wsiach: Dołhe, Rabczyce i Opary.

• 

  Jakub Słoński, właściciel Słońska. AGAD, Rejestry poborowe woj. ruskiego, sygn. 20, k. 84.

• 

  Rafał Słoński, właściciel części w Słońsku w 1577 r. AGAD, Rejestry poborowe woj. ruskiego, sygn. 20, k. 811.

• 

  Rafał Słoński, właściciel części we wsiach Dolhe i Opary w 1577 r. AGAD, Rejestry poborowe woj. ruskiego, sygn. 20, k. 813.

• 

  Rafał Słoński, właściciel części we wsi Rabczyce w 1577 r. AGAD, Rejestry poborowe woj. ruskiego, sygn. 20, k. 814.

• W XVIII i XIX w. Przedstawiciele rodu Słońskich herbu Ostoja wylegitymowali się ze szlachectwa z herbem Ostoja w Galicji. Byli to: Onufry Stanisław i Andrzej Słońscy (wylegitymowani w 1791 r.), Onufry, Tarazy, Aleksander, Lucjan i Michał Słońscy (wylegitymowani w 1795 r.), Mikołaj, syn Michała Słońskiego (wylegitymowany w 1839 r.).

Znani przedstawiciele rodziny Słońskich

• Jakub ze Słońska Słoński (zm. po 1508) – dziedzic w Słońsku.
• Stanisław Słoński (zm. po 1577) – kanonik płocki.
• Rafał Słoński (zm. po 1589) – dziedzic w Słońsku, właściciel dóbr ziemskich w Oparach, Rabczycach i we wsi Dołhe.
• Gabriel Słoński (Słoninka)¹ (zm. 1598) – architekt i budowniczy, rajca i burmistrz Krakowa. Był synem Wojciecha Słoninki.
• Ignacy Ostoja-Słoński (zm. po 1855) – urzędnik C. R. [łac. caesareus (et) regius], kancelista.
• Edward Roman Jan Ostoja-Słoński (zm. po 1886) – dziesiętnik legionu Ułanów C. R. Był synem Mikołaja Ostoja-Słońskiego.
• Jerzy Karol Józef Słoński-Ostoja (1910–1941) – pilot, kapitan Wojska Polskiego, kawaler Virtuti Militari, dowódca dywizjonu 306.
• Marek Słoński-Ostoja (1914–1944) – pilot, porucznik Wojska Polskiego.
• Bohdan Słoński-Ostoja (1919–1941) – pilot Wojska Polskiego.

Majątki ziemskie Słońskich

Słońsko, Opary, Dołhe, Rabczyce (dawniej Rapczyce).

• 

  Słońsko (na mapie Słonsky) i Dołhe. Fragment mapy topograficznej Królestwa Galicji i Lodomerii z lat 1779–1783.

• 

  Opary i Rabczyce (na mapie Rupszice). Fragment mapy topograficznej Królestwa Galicji i Lodomerii z lat 1779–1783.

Przypisy

1. Przynależność Gabriela Słońskiego do rodu heraldycznego Ostojów (Mościców) nie jest pewna. Wspomniany został przez Bartosza Paprockiego jako członek rady miejskiej krakowskiej w 1573 roku, używający herbu Ostoja (patrz: B. Paprocki, Herby rycerstwa polskiego, wyd. K. J. Turowski, Kraków 1858, s. 899). Wymienia go także Kasper Niesiecki jako członka rodu Słońskich herbu Ostoja (patrz: K. Niesiecki, Herbarz polski, wyd. J. N. Bobrowicz, t. II, Lipsk 1839, s. 311). Jednak trzeba mieć na uwadze fakt, że Gabriel Słoński urodził się jako syn karczmarza Wojciecha Słoninki około 1520 roku w Krakowie. W roku 1560 przyjął prawo miejskie. Był muratorem miejskim. W latach 1573–1598 zasiadał w radzie miejskiej pełniąc dwukrotnie (1573, 1597) funkcję burmistrza Krakowa (patrz: Poczet sołtysów, wójtów, burmistrzów i prezydentów miasta Krakowa (1228-2010), red. B. Kasprzyk, t. I, Kraków 2010, s. 511; R. Róg, Słoński (Słoninka) Gabriel, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XXXIX, 1999, s. 38-40). Znana jest pieczęć Gabriela Słońskiego z 1597 roku wyraźnie przypominająca herb Ostoja (dwa półksiężyce, pośrodku których umiejscowiony jest krzyż łaciński). Wizerunek tej pieczęci został opublikowany i określony jako herb mieszczański (gmerk) przez Kamilę Follprecht (patrz: K. Follprecht, Gmerki mieszczan krakowskich [w:] Krakowski Rocznik Archiwalny, t. IX, 2003, il. 100, opis s. 60).

• 

  Wizerunek pieczęci Gabriela Słońskiego, rajcy i burmistrza krakowskiego. Rys. R. Bogusławski.

Źródła i literatura

• B. Paprocki, Herby rycerstwa polskiego, Kraków 1858, s. 899.
• K. Niesiecki, Herbarz polski, wyd. J. N. Bobrowicz, t. II, Lipsk 1839, s. 311.
• Poczet szlachty galicyjskiej i bukowieńskiej, Lwów 1857, s. 229.
• W. Wittyg, Nieznana szlachta polska i jej herby, Kraków 1908, s. 296.
• Źródła dziejowe, t. XVIII, cz. I, s. 36-37, 116, 119, cz. II, s. 331, 337.
• AGAD, Archiwum Skarbu Koronnego, Rejestry poborowe woj. ruskiego, sygn. 20, k. 84, 90, 811, 813-814, 884.
• R. Róg, Słoński (Słoninka) Gabriel, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XXXIX, 1999, s. 38-40.
• Poczet sołtysów, wójtów, burmistrzów i prezydentów miasta Krakowa (1228-2010), red. B. Kasprzyk, t. I, Kraków 2010, s. 511.
• K. Follprecht, Gmerki mieszczan krakowskich [w:] Krakowski Rocznik Archiwalny, t. IX, s. 60, il. 100.
• J. Krzepela, Rody ziemiańskie XV i XVI wieku zestawione wg dzielnic, w których były osiedlone, Kraków 1930, s. 54.
• A. Krzystek, T. Krzystek, Personel Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii 1940–1947 [dostęp: 11.12.2024].